Phong Tục Sang Cát Cho Người Đã Mất Trong Văn Hóa Việt Nam

Trong kho tàng phong tục tín ngưỡng của người Việt, sang cát (hay còn gọi là bốc mộ, cải táng) là một nghi lễ đặc biệt, thể hiện sự hiếu đạo và lòng tưởng nhớ đối với tổ tiên, ông bà, cha mẹ đã khuất. Đây là một nghi thức phổ biến ở nhiều vùng miền, đặc biệt là ở khu vực Bắc Bộ và Trung Bộ Việt Nam.

Sang cát là gì?

Sang cát là việc cải táng, di dời hài cốt của người đã mất sau một thời gian chôn cất (thường là từ 3 năm trở lên), với mục đích:

• Đưa linh cốt về nơi yên nghỉ mới tốt hơn: như nghĩa trang gia đình, dòng họ hoặc mộ phần hợp phong thủy.
• Giúp vong linh người đã khuất được “sạch sẽ”, siêu thoát, thanh thản.
• Thể hiện lòng hiếu thảo và trách nhiệm của con cháu với tổ tiên.

Thời điểm sang cát

Việc sang cát phải được chọn ngày giờ kỹ lưỡng, tránh những ngày xấu, trùng tang hoặc xung khắc với tuổi của người thân trong gia đình. Người ta thường chọn mùa khô (khoảng từ tháng 9 đến tháng 12 âm lịch), tránh mùa mưa để công việc được thuận lợi, khô ráo.

Các bước tiến hành sang cát

1. Xem ngày và chuẩn bị lễ cúng: Trước khi bốc mộ, gia đình sẽ nhờ thầy phong thủy chọn ngày tốt, sau đó chuẩn bị mâm lễ vật để cúng vong linh người đã khuất, xin phép được cải táng.
2. Khai quật và xử lý hài cốt: Đào mộ cũ lên, nhẹ nhàng thu gom hài cốt, rửa sạch bằng nước gừng, rượu và lau khô. Người ta có thể dùng thêm trầm hương, quế để tẩy uế và khử mùi.
3. Đặt hài cốt vào tiểu: Sau khi được làm sạch, hài cốt sẽ được đặt vào tiểu sành hoặc tiểu gốm, rồi đem chôn ở nơi mới đã được chuẩn bị sẵn.
4. Cúng tạ và an vị mộ mới: Sau khi cải táng xong, gia đình sẽ làm lễ tạ thần linh, thổ công, và vong linh người mất, cầu mong sự bình an cho người đã khuất và con cháu đời sau.